Met (en niet voorbij)
jezelf luisteren!

Als je mensen vraagt: ‘Wat heb jij als luisteraar vooral te leren?’, dan komen ze steevast met antwoorden uit de categorie ‘kansloos’. Of ze hebben ergens teveel van en dat willen ze kwijt (ongeduld, onrust, oordeel etc.). Of ze hebben ergens te weinig van en dat willen ze toevoegen (interesse, mensgerichtheid, waardering). Maar dat waar we teveel van hebben, raken we niet kwijt. En dat wat we niet hebben, vinden we niet. Dat hoeft ook niet. Het gaat er juist om dat je mét – en niet voorbíj – jezelf naar de ander luistert.

Wat jou belemmert ben je zelf

Twee trainers demonstreren een oefening. Die oefening moet voelbaar maken hoe je in het luisteren tegen allerlei belemmeringen aanloopt: oordelen, angst en eigen behoeften. En dat die belemmeringen meer over jezelf gaan dan over de ander met wie je in gesprek bent.

Ik leg uit dat we bij alle demo’s werken met nieuwe situaties uit het echte leven. Da’s lekker vers. Niet ingestudeerd. Het kan dus ook misgaan. Vijftien consulenten zitten op het puntje van hun stoel, terwijl twee trainers een demo binnenstuntelen …

Dit is wat je niet wilt horen

Ik instrueer mijn collega Jacqueline. Zij gaat iemand nadoen. Iemand voor wie ik gisteren in de groep maar moeilijk kon openstaan. Jacqueline kan dat als geen ander, is mijn inschatting. In het echte leven lijkt zij soms verdacht veel op die deelneemster van gisteren.

Jacqueline begint haar imitatie. En ik voel onmiddellijk een beklemming in mijn borststreek. Alsof ik helemaal vastgezet word. Ook voel ik verdriet en een massief soort moeheid. Ik laat Jacqueline nog een tijdje doorgaan. Ik probeer echt open te staan, maar merk dat het eigenlijk van het begin af aan niet goed lukt. Dus geef ik haar een stopsignaal. Het is wel genoeg zo.

Oordeel, angst en eigen behoefte

Samen met Jacqueline ga ik op zoek naar wat mij belemmert om open te staan voor deze vrouw. We vinden angst: ‘Wat doet haar gedrag met het team?’ en een sterke behoefte om haar ‘met kop en kont uit het raam te gooien’. Maar het meest in het oog springend is een onwrikbaar oordeel van mij: ‘Wat we ook doen, ze zal altijd zo blijven reageren en daarom nooit bij het team horen. We krijgen haar gewoon niet aan boord!’

Als ik dat zeg, merkt Jacqueline dat er iets in haar gebeurt. Dit maakt haar verdrietig en geeft haar het gevoel dat het niet uitmaakt wat ze doet. Dat ze er toch nooit bij zal horen, terwijl ze dat juist zo graag wil.

In het contact uitnodigen

Maak me gek – wat is hier aan de hand? Wat ik voel (en wat me in het contact belemmert) lijkt wel heel veel op wat die vrouw voelt. Is mijn ‘het maakt niet uit wat ik doe, ze gaat er nooit bij horen’ soms (ook) van haar?

Geinig om daar deze week eens op te letten. Gaat dat wat ik vanbinnen ervaar als ik met een ander in contact ben, soms ook over die ander? Dat zou namelijk zomaar kunnen. Misschien kun je dat wat je bij jezelf hoort, gebruiken om het luisteren naar de ander wat ‘magie’ te geven. Wat nu als ik deze vrouw vraag: ‘Je doet zó je best om echt deel uit te maken van het team. Maar wat je ook probeert, het lijkt niet echt te lukken. Wat kunnen wij doen om jou hierbij te helpen?’ Waarschijnlijk krijgt ze dan eindelijk de uitnodiging die ze zoekt!