Voorbij LSD en 'actief luisteren'

'Het ego huurt een kamertje, met een bijzonder dun scheidingswandje, naast de amygdala’, aldus Remco Claassen. En precies dat ego zit ons in de weg om ruimte te maken voor de ander naar wie we luisteren. Dus zijn onze gesprekken volgens Remco vaak ‘verbale banengevechten’ waarin we volop adviseren, vragen stellen, interpreteren en evalueren. Want zo lang we dat doen, sturen we het gesprek waarheen wij willen. Daardoor missen we de kern van het verhaal van de ander. Want daar sturen we negen van de tien keer omheen. Dat kan anders!

Kern van het verhaal

Tien docenten van de Afdeling Techniek van een VMBO. De afgelopen maanden hebben zij hun leerlingen uitgenodigd verhalen te vertellen (De Leerlingluisteraar). In een-op-een-wandelingen van een minuut of twintig hebben ze daar ruimte voor gemaakt. We zijn bij elkaar om op die wandelingen terug te kijken. Te zien wat er te leren is.

Eén docent, de gymleraar, heeft een rechttoe-rechtaan-benadering gekozen door een groep te vragen: ‘Wie loopt er met een verhaal dat hij/zij graag met mij wil delen?’ Dat blijken er veel te zijn. Er leeft van alles bij die jonge VMBO-leerlingen. Ook al delen ze het graag, ze starten zelden met de kern van hun verhaal, ontdekken we. Die kern is - net als bij grote mensen - namelijk altijd emotioneel.

Niet prikken

Daarom helpen technieken als LSD (Luisteren, Samenvatten, Doorvragen) en ‘actief luisteren’ ons niet om tot de kern van het verhaal van de ander te komen. Wanneer de luisteraar erkenning geeft aan wat de spreker van zichzelf laat zien, groeit de veilige ruimte. Een spervuur aan vragen verstoort die veilige ruimte juist. Stuurt het gesprek de verkeerde kant op. Docenten leren dat ze altijd moeten beginnen waar de ander is. Dat je geduld nodig hebt en vertrouwen dat die ander met zijn/haar verhaal komt. Maar dan komen de verhalen, kwetsbaar en krachtig tegelijk.

Raakbaar

Geëmotioneerd vertelt de gymleraar over een wandeling waarin een jonge gast maar door blijft vertellen, terwijl de tranen hem over de wangen biggelen. Voor de docent een indrukwekkend mooie ervaring. Maar duidelijk is ook dat niet iedere docent daar ruimte voor kan of wil maken. Sommigen voeren allerlei argumenten aan om hier niet voor open te staan. Veel van die redenen klinken legitiem. Toch kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat ook zij openstaan voor de emoties van de ander, in de mate waarin zij openstaan voor hun eigen (meer kwetsbare) emoties.

Luister naar jezelf

Zo begint luisteren ook vandaag weer heel dichtbij, met luisteren naar jezelf. Niet door weg te draaien van dat wat spannend aanvoelt. Maar met ruimte maken voor dat wat er bij jezelf waar te nemen is. Een gastvrije ruimte, welteverstaan.

Heb je hulp nodig bij het uitzoeken wat er bij jou in de weg zit om echt te luisteren naar jezelf? Tijdens de Openingstraining Harthorend helpen we je hiermee. Ook oefenen we het luisteren zonder vragen te stellen. Zodat je echt contact kan maken. Plan een gratis proefsessie in om zeker te weten of wij bij je passen.

Plan een proefsessie