Hardop luisteren

Als je iets doet, dan doe je dat het liefst goed. Dus als jij een tijdje naar iemand hebt geluisterd en je gaat reageren, dan wil je dat wel graag goed doen. Scherp en helemaal raak teruggeven wat je bij de ander hoort, ziet en ervaart. Zodat het de ander verder helpt. Maar je angst om het niet precies goed te zeggen, helpt niet. Die brengt je vaak terug in de gebruikelijke groef van het vragen stellen. Waar vind jij wat je nodig hebt om ‘gewoon’ te zeggen wat je intuïtief allang aanvoelt?

Spreken over luisteren

Kinderen wijzen ons de weg. Dat heb ik al eens eerder geschreven. Ze doen ons in ieder geval met grote regelmaat voor hoe je eerlijk en ongefilterd kunt teruggeven wat je waarneemt.

Onze zoon speelt met een vriendje. Ik ben in dezelfde ruimte en hoor ze praten. Het gesprek gaat over de grotemensenwereld. Wat voor werk die mensen allemaal doen. Ze stellen elkaar de onvermijdelijke vraag: ‘Wat doet jouw vader?’ Ik spits mijn oren en hoor mijn zoon zeggen: ‘Mijn vader praat over luisteren ...’ Dat klinkt niet goed. Maar het is wel een heel scherpe observatie. Mij lijkt het trouwens wel relaxed om gewoon te zeggen wat je waarneemt. Dat ik me er niet druk over hoef te maken hoe mijn reactie bij de ander overkomt. Da’s lekker.

Luisterblindheid

Deze week in een workshop raak ik onder de indruk van de snelheid waarmee een van de deelnemers de oefeningen doorloopt. Op een gegeven moment zit ik naast hem en geef ik hem dat terug: ‘Jij hebt echt een fantastisch hoog tempo. Bijzonder!’ Hij kijkt me nadenkend en met iets van verontwaardiging aan en reageert: ‘Helemaal niet! Ik verplaats me gewoon in de situatie. Schrijf snel op wat er in me opkomt en ga dan zitten nadenken.’ Oeps. Mis dus. Volgende keer beter kijken? Wat langer overwegen of ik wel terug zal geven wat ik zie? Of eerst nog een vraag stellen?

Glazig kijken

Als je hardop luistert, kan de ander daar meer mee dan wanneer je dat ‘zachtop’ doet. De ander kan bijvoorbeeld bij zichzelf nagaan of wat jij ziet of hoort, ook klopt. Let maar eens op. Als jij erkenning geeft begint die ander glazig te kijken. Of kijkt helemaal langs je heen. Omdat hij even vanbinnen nagaat of wat je zegt voor hem ook klopt. Dat is een moment waarop je de ander even niet mag storen. Die komt wel weer tevoorschijn. Soms met de bevestiging dat jij het goed hebt gehoord of gezien. Soms ook met een correctie op wat je gaf. Hoe dan ook: je hebt de ander dan geholpen om goed te luisteren naar zichzelf.

Luisteren als leerling

Het houdt ons als luisteraars bescheiden als we ontdekken dat het voor de ander – naar wie we luisteren – niet is zoals wij het hardop teruggeven. Zo hoort het ook te zijn. Want luisteren doen we vooral als leerling. De verteller is meester in zijn of haar (binnen)wereld. Een gids die ons een rondleiding geeft in een wereld die ons vreemd is.

Deze week las ik over iemand die als levensmotto heeft ‘van haar angst nieuwsgierigheid maken’. Misschien kun jij je angst om ‘verkeerd te luisteren’ veranderen in ‘nieuwsgierigheid naar hoe het bij die ander is’? Hardop luisteren dus. En als de ander dan glazig kijkt, weet jij dat je goed op weg bent.