Dit is wat je niet wilt horen

4 vragen om dat wat onbesproken blijft boven tafel te krijgen

Als je werk wilt maken van het verbeteren van communicatie, dan is het goed aandacht te geven aan wat onbespreekbaar lijkt. Iedere organisatie kent stiltegebieden: onderwerpen waar je (liever) niet over praat. Onderzoek hiernaar vind je onder de noemer ‘organizational’ of ‘corporate silence’. Belangrijkste oorzaak? Het van tafel vegen van afwijkende meningen. Moeite om open te staan voor dat wat anders is. Luisterblindheid, dus. Hoe krijgen we het gedoe op tafel?

Bijzondere opdrachten

Als je boeken schrijft, gebeurt er iets speciaals. Mensen nemen je opeens serieuzer: ‘Die gast is alleen maar bezig met luisteren. Hij zal wel een expert zijn’. Dat levert soms grappige situaties op. Zo kreeg ik een mailtje van iemand uit een ‘managementboekenleesclubje’. Ze hadden met elkaar ook Harthorend gelezen. Eén van de fans uit dat groepje werd binnenkort veertig. Of ik ervoor openstond dat ze haar een wandeling met mij cadeau zouden doen. Zodat ik eens naar haar verhaal kon luisteren. En zo ja, wat dat dan kost …

Ongemakkelijke stiltes

Zo’n vraag is eenmalig. Maar wat regelmatig voorkomt, is dat iemand ons belt met de opmerking: ‘Wij zijn wel een team, maar we luisteren niet goed naar elkaar’. De vraag die daar dan bij hoort, is of we een keer willen komen kijken. Om hen te helpen het anders te doen. Ze willen effectief communiceren.

Ik heb geleerd op zo’n verzoek te reageren met vragen als: ‘Jullie zijn volwassen mensen?’ en: ‘Jullie kennen het probleem?’ Gevolgd door de suggestie: ‘Dat lossen jullie dan toch gewoon met elkaar op!’ Waarop de beller me steevast verzekert dat ik er echt geen idee van heb hoe de interne communicatie in hun organisatie verloopt – dat klopt natuurlijk – en me nogmaals uitnodigt te komen kijken.

Eenmaal op de plek van het onheil kijk ik zo’n overleg dan een tijdje aan. Vervolgens loop ik naar de flipover en teken een tafel. Met boven de tafel praatwolkjes met daarin wat ik mensen hoor zeggen. En onder de tafel denk- en voelwolkjes die ik leeg laat. Vervolgens loop ik terug naar mijn plek, leg de stift op een tafel en zeg: ‘Boven tafel hoor ik jullie dit zeggen, maar mijn gevoel zegt dat het onder tafel ergens anders over gaat. Wie durft?’

Wat volgt, is een ongemakkelijke stilte. Maar er zijn er altijd die ook wel aanvoelen wat onbesproken blijft. En als er eentje de stift pakt en begint te schrijven, dan volgen er meer. Het gedoe is op tafel!

Stop met wauwelen, maak contact

Als je met elkaar de communicatie wilt verbeteren, ga dan eens op zoek naar wat onder tafel blijft. Niet in je eentje tegen de stroom op blijven roeien. Dat kost bakken met energie. Maar samen de onderstroom zichtbaar maken. Dat levert veel op. Je kunt ons ook bellen voor een ‘onderstroommeting’.

Misschien denk je wel: ‘Ik begrijp wat je zegt, maar ik zou niet weten waar dat bij ons op het werk over zou gaan’. Stel jezelf dan eens de volgende vragen:

• Is er openheid in ons team?
• Zeg je alles wat je denkt en voelt dat in het belang is van de organisatie?
• Wat durf je niet te zeggen? Welke onderwerpen houd je voor je?
• Waarom zeg je daar niets over?

Met wat je niet hoort, raak je het contact kwijt. Het lijkt soms handiger, wijzer en sneller om níét in te brengen wat er wél is. Maar op de lange termijn schiet dat niet op. Durf wat anders is, in te brengen. Heb ook de moed om dat wat verschilt van jou, zelf toe te laten. Dat is precies waar luisteren over gaat.

Vertrouwen vinden

Wat onbespreekbaar is, bespreek je alleen als dit kan zonder dat het te veel schade oplevert. Als je elkaar vertrouwt dus. Maar dat vertrouwen groeit als je het onbespreekbare bespreekbaar maakt. Een cirkel die de moeite van het doorbreken waard is. 

Meer informatie over teamcoaching