Zelfzorg

De stewardess legt uit dat je in noodsituaties altijd eerst je eigen reddingsvest moet aantrekken. Pas daarna zorg je voor anderen. Je kids, bijvoorbeeld. Niet alleen in noodsituaties is het belangrijk goed voor jezelf te zorgen. Dat is altijd nodig. Zeker als er ook anderen aan jouw zorg zijn toevertrouwd. Hoe goed zorg jij voor jezelf?

Werken met wat is

Het congres heet ‘Zorgprofessional in balans’. Ik ben de derde in een rijtje van vier sprekers. Wat de spreekster voor mij (Carlijne Philips) over het brein vertelt, gaat voor een groot deel langs me heen. Maar de ‘lichaamsscan’ waar ze ons – terwijl we de ogen dicht hebben – doorheen leidt, brengt me wél in contact met wat er in mij is: veel verdriet en moeheid.

Eenmaal op het randje van het podium voor een groep van 200 zorgprofessionals gooi ik mijn zo zorgvuldig voorbereide praatje weg. Ik schrik ervan. De groep leg ik vervolgens uit dat we mogen leren werken met wat er is. Als dat verdriet en moeheid is, dan gaan we geen mooie opgewekte verhalen brengen.

Relaties, relaties, relaties

Ik lees een app voor die ik net van mijn vrouw heb gekregen. Die is op dat moment bij haar zieke vader. Botkanker. Laatste stadium. In de app staat: ‘De doktoren zeggen: wat een sterke man. Maar ma zegt: hij wil wel gaan, maar hij durft niet.’ Deze vrouw heeft zestig jaar naast hem gestaan. Zij weet hoe het echt met hem is. Ik geloof haar.

Toen hij nog kon lopen – mijn schoonvader – vertelde hij me tijdens een wandeling waar het leven om draait. ‘Dat kun je aan het eind van je leven opeens heel helder zien’, zei hij. ‘Knoop het in je oren Harry: je kunt je overal druk om maken, maar in het leven draait het om relaties, relaties, relaties.’

Aangeven wat je nodig hebt

Toen hij alleen nog maar kon liggen, vertelde hij me waar hij – terugkijkend op zijn leven – spijt van had: ‘Harry, wat had ik graag met de mensen om me heen gedeeld wat me vanbinnen bezighield! Maar ik heb het voor mezelf gehouden. Mijn eigen kinderen heb ik niet geleerd tevoorschijn te komen met wat hen echt bezighoudt. Ik heb te veel nadruk op de buitenkant gelegd.’

Op de afdeling oncologie hebben zusters hem geleerd wat hij 78 jaar lang nauwelijks voor elkaar kreeg. De vraag ‘Hebt u pijn?’ mocht hij niet afdoen met een ‘Het gaat wel’. Zijn pijn moest opeens een cijfer krijgen. Ze hielpen hem ontdekken of hij wel of geen behoefte aan visite had. Hij kreeg het op een gegeven moment zelfs voor elkaar bezoek weg te sturen als het wat hem betreft genoeg was geweest. Je bent nooit te oud om te leren.

Liefhebben

Pa, ook al was je niet tevreden over hoe je in je leven contact hebt gemaakt met je kinderen, ik ben blij dat ik je kon vertellen wat je voor me betekent. Natuurlijk is het mooi als je met anderen kunt praten over wat er vanbinnen echt beweegt. Maar ik ken geen mens van jouw leeftijd die zo veel interesse opbrengt voor wie ik ben en waar ik mee bezig ben. Reken maar dat we dat gaan missen!