Wie is er actief als jij luistert?

Actief luisteren: we zijn er maar druk mee. Wat we allemaal niet doen om de ander te laten zien dat we luisteren. Er is iets wat ons als luisteraars het idee geeft dat we moeten werken. Maar wat eigenlijk? En hoe brengen we rust in ons luisteren?

Helpen

De oefening is bedrieglijk eenvoudig: actief luisteren naar wat de ander bezighoudt. De vertellers hebben we een belletje gegeven. Die moet rinkelen als de luisteraar adviseert, duwt, trekt of op een andere manier ‘geen ruimte geeft’. Als trainers verheugen we ons op het geklingel. Zeker bij deze club gepromoveerde techneuten zal het zo dadelijk klinken als in een alpenwei. Wanneer iets alleen maar ruikt naar een probleem, dan duiken ze er al bovenop. Fixen, dat is hun core competence, zo lijkt het.

Maar wat er ook gebeurt, geen gerinkel. De instructie was toch duidelijk genoeg? We gaan de duo’s langs en zien al snel wat er aan de hand is. Het adviseren, duwen en trekken vindt volop plaats, maar de vertellers zijn er zo aan gewend dat ze het niet eens merken. Wie er ook aan het werk is, niet de vertellers. Het zijn de luisteraars die druk zijn. Waarmee? Kijken we door de bril van de Gordon-methode, dan zien we dat ze nagenoeg al de twaalf blokkades om actief te luisteren inzetten: bevelen, waarschuwen, vermanen, adviseren, de les lezen, oordelen, prijzen, schelden, interpreteren, geruststellen, doorvragen, uit de weg gaan. Als we het hun zelf vragen, leggen ze ons uit dat ze druk zijn met ‘helpen’. Omdat ze willen helpen zijn ze aan het duwen, trekken en adviseren.

Wie heeft ons geleerd dat dit de beste manier is om een ander te helpen?

Vertrouwen

Als ik eerlijk ben, denk ik soms: ‘Als je alleen maar zou leren je mond te houden, dan zou je het als luisteraar al veel beter doen’. Maar wie houdt zijn mond dicht als de ander een probleem schetst? Dat zou toch al te lomp en onbehulpzaam zijn. Denk je?

Hier blijkt actief luisteren meer dan zomaar een techniekje. Het is een vaardigheid waarbij een serie fundamentele attitudes nodig is. En als je die niet geactiveerd krijgt, dan zal in je luisteren iets mechanisch en onoprechts doorklinken. De houding die misschien wel het moeilijkst op te brengen is, is die van vertrouwen in het oplossend vermogen van de ander. En de implicatie die daarbij hoort: je hoeft niets met het verhaal van de ander dan ernaar te luisteren.

Lui luisteren

Als jij een ander wilt helpen door te luisteren, laat het woordje ‘actief’ dan maar weg. Als je toch wat wilt doen resoneer dan mee, leef je in: ‘Hoe is het voor die ander om daar te staan?’ Geef terug wat je hoort, ziet en ervaart. Als je toch ergens op wilt mikken, help de ander dan de kern van dat hij of zij ervaart te voelen en onder woorden te brengen. Maar voor de rest kun je beter lui dan actief luisteren. Geloof me, het is echt de bedoeling dat de ander actief is als jij luistert. Zet ze aan het werk!