Koppen zonder kip

Zit je lekker in je vel? Ik denk van wel. Hoe voel je je daarbij? Ik denk ‘wel ok’. Vraag naar gevoel en je leert hoe die ander dénkt dat hij of zij zich voelt. Maar voelen doe je niet met je hoofd, maar met je lichaam. Veel werkende mensen vinden emoties maar zweverig. Maar wat pas echt zweeft, is ons hoofd. Alsof het niet verbonden is met een lichaam. Hoe preciezer je kunt aangeven wat je voelt, hoe emotioneel intelligenter je bent. Zijn wij in dat opzicht een dom (werk)volk?

Lichaam als klankkast

Altijd lekker, zo’n dag dat je zelf de trainer níét bent maar samen met je maatjes mag leren van een ander. De trainer blijkt even breed als hoog, een meter of twee. Met een grote kop met creatief krullend grijs haar. Hij komt op blote voeten en gaat ons die ochtend leren dat ons lichaam een klankkast is. De warming-up is hoogst ongebruikelijk. Op rare muziek uit zijn meegenomen gettoblaster bewegen we ons richting meer contact met ons lijf. Tot voorbij het zweetpunt. Daarna lopen we om beurten een rondje terwijl de groep toekijkt en teruggeeft wat ze zien aan ons loopje. Allemaal opmaat naar de oefening waarin een collega van mij coach is, een andere collega klant en ik – zonder dat ik de klant zie – achter zijn stoel zit om te voelen wat ik voel. Bij het evalueren van het gesprek blijkt alleen belangrijk wat ik op welk moment in het gesprek voelde. Dat mag ik delen met de klant. En tot mijn grote verbazing herkent die klant feilloos de momenten waarop ik dingen in mijn lichaam voelde. De reus van een trainer kijkt me triomfantelijk aan en zegt: ‘Moet je je voorstellen dat je voor je klant zit en niet alleen je ogen en je oren gebruikt om te luisteren, maar dat je hele lichaam als klankkast meedoet’. Nou, dat lijkt me wel wat.

Koppen zonder kip

In de empathietrainingen die we verzorgen, hebben we allerlei oefeningen die mensen helpen om weer contact met hun lichaam te maken. Want in dit land is die vorm van contact er eentje uit de categorie ‘zeldzaam’. In Nederland luisteren we vooral met ons hoofd. Mijn collega-trainster, die van origine uit Nieuw-Zeeland komt, weet het mooi te verwoorden: ‘Nederlanders rennen rond als koppen zonder kip’. Geen wonder dat we vaak slecht zorgen voor dat waar we zelf behoefte aan hebben. Want alles wat ons lijf ons daarover leert, negeren we waar we kunnen. Waarom eigenlijk? Vinden we de info die we via ons lichaam krijgen verwarrend? Haten we de grenzen die ons lijf stelt aan wat we kunnen doen? Wat de redenen ook zijn om geen aandacht te besteden aan wat jouw lichaam je wel duidelijk probeert te maken, jouw lichaam liegt nooit.

Luisteren naar gevoel

Hij is buitengewoon getalenteerd. Niet alleen intelligent, maar ook heel sensitief. Toch heeft hij moeite met het onder woorden brengen van wat hij voelt. Hij bevindt zich op een kruispunt in zijn leven. Daar praten we over tijdens een wandeling. Als ik hem vraag met welk gevoel hij op dit kruispunt staat, blijkt dat een moeilijke vraag. Wat we samen zoekend vinden, is een onzeker gevoel dat onrustig maakt. Een gevoel van onveiligheid waar hij zo snel mogelijk bij weg wil. De vraag ‘waar in je lichaam voel je dit?’ lijkt een brug te ver. Lang komt er niets. Ik loop naast hem en voel iets onbestemds in mijn buik en denk: ‘Als zijn antwoord nog lang uitblijft, dan vraag ik hem of hij dat soms in zijn buik voelt’. Maar dat blijkt niet nodig. Hij voelt een soort van wee gevoel onder in zijn buik, vertelt hij mij na lang zwijgen. Ik vraag hem of hij die plek met twee handen wil vasthouden. Om opnieuw contact te maken met dat gevoel. En om, als hij het weer voelt, het in stilte te vragen: ‘Wat heb je van mij nodig?’ Het antwoord lijkt op wat hij nodig had toen hij dit de allereerste keer in zijn leven voelde. Toen was het er niet. Nu kan hij het geven aan dat deel in hem dat het nodig heeft.

Menselijke maat

We zoeken de stevigheid hoog in plaats van laag. Willen vaak wat boven ons vermogen ligt. Verliezen de feeling met onze werkelijke maat. Houden onze rug recht. Gaan koppig door. Zetten ons schrap om overeind te blijven. Kortom: we buigen niet.

De beweging die we te maken hebben is dus van hoog naar laag. Stop met het slopen van je lijf. Zet je relaties niet langer op het spel. Loop niet vast. Brand niet af omdat je alsmaar omhoog wilt.

Als jij vandaag nu eens volop in contact bent met je lichaam, als je voor waar neemt wat het je duidelijk probeert te maken. Dan gok ik dat je beter aanvoelt wat je nodig hebt. En als je weet wat je nodig hebt, kun je ervoor zorgen. Of iemand vragen jou daarbij te helpen.