Verborgen verlangens

Je kent ze vast wel: mensen die moeite hebben om de dingen positief te zien. In het contact slurpen ze je energie op en laten ze je leeg achter. En ze lijken er niets mee op te schieten. Wil je die mensen echt begrijpen en aanvaarden? Dan is het nodig dat je er diep vanbinnen van overtuigd bent dat de negativiteit die je proeft het gevolg is van - op zich - positieve verlangens. Wat je aan negativiteit bij hen tegenkomt, is een normale en begrijpelijke reactie op het feit dat ze gefrustreerd zijn in hun integere en positieve intenties. Als het je lukt die verborgen verlangens te verwoorden, voelt de ander zich begrepen en gesteund. Dan kan er weer hoop ontstaan. En dat is nodig om de vicieuze cirkel van niet-helpend gedrag (met oordeel en schaamte daarover) te doorbreken.

Negatieve in(s)take

Dit is het merkwaardigste intakegesprek ‘ever’. Buitengewoon indrukwekkend. Ontroerend ook. Alsof ik een kleine jongen aan de lijn heb. Maar het is een ervaren professional. Hij zegt: ‘Ik heb een redelijk analytisch begrip’. Volgens mij het understatement van het jaar. Deze man is heel veel intelligenter dan ik. Hij vervolgt: ‘Maar ik leer slecht. Ik begrijp wel wat er gebeuren moet, maar ik krijg het niet gedaan. Er gaat in het contact met anderen niet veel goed.’ En in één vloeiende beweging geeft hij een haarscherpe opsomming die er niet om liegt: ‘Als ik luister, schiet ik vaak in het defensieve. Ik sla stappen over. Laat de ander niet merken wat ik heb gehoord. Ik mis voortdurend de relationele boodschappen in de communicatie en ben buitengewoon zelfreferentieel.’ En alsof hij beseft dat dit laatste een moeilijk woord voor mij is, licht hij toe: ‘Ik leef me weinig in de ander in’.

Dat is een hele lijst, maar hij is nog niet klaar. Doodgemoedereerd gaat hij door met opsommen van wat er niet goed gaat: ‘In het spreken (als leidinggevende) heb ik onvoldoende duidelijk wat ik wil. Ik krijg het dus ook niet goed overgebracht. In het contact zoek ik de ander te pleasen, ben ik zo voorzichtig dat het eigenlijk laf is en denk ik regelmatig: ‘O God, als ze me maar aardig vinden’. Maar zo houd ik mezelf en de inhoud uit het zicht.’

Verwoorden van verborgen verlangens

Ik geef hem terug dat dit een flinke lijst is en vraag wat hij ziet als de samenvatting. Hij zegt: ‘Het lijkt erop dat ik in het luisteren niet met de relatie bezig ben en in het spreken te veel.’ Hij vraagt me hoe ik naar zijn negatieve lijst luister en ik antwoord: ‘Ik heb het idee dat ik iemand aan de lijn heb met een groot verlangen naar gewoon menselijk contact. Maar wel iemand die dat zo spannend vindt, dat hij regelmatig weg beweegt van waar hij juist zo naar verlangt.’

Hij herkent dat onmiddellijk. Uitgenodigd door mijn positieve duiding van zijn negatieve kijk op zichzelf legt hij uit dat hij eigenlijk een rol nodig heeft om het contact aan te gaan. Hij vindt het leuk om dingen op te lossen. Puzzeltjes maken noemt hij dat. Maar in relaties voelt hij zich - zeker los van een rol - bloot, kwetsbaar, onhandig en verlegen.

Motor voor verandering

Het zoeken naar verborgen verlangens is mooi en spannend. Je komt namelijk in contact met de kracht van een ander. Als je samen kunt vinden wat er aan verlangens leeft, dan heb je een motor voor verandering te pakken. De ander ervaart: eindelijk iemand die door wat negatief is heen kijkt, luistert en voelt. Iemand die me helpt opnieuw te ontdekken waar het mij eigenlijk om te doen is. Ik wist het wel, maar was het (even) kwijt.

Let dus goed op, want achter een boel negativiteit is veel moois tevoorschijn te luisteren.