Help mij maar!

Veel mensen zijn nog op vakantie. Anderen zijn al terug en buiken nog wat uit. Sommigen zijn weer voorzichtig aan het werk gegaan. Geen idee hoe jij na een zomervakantie weer uit de startblokken gaat, maar ik ken er veel die er als een berg tegen opzien. Het verschil tussen vakantie en werk voelt in allerlei opzichten als ‘te groot’. Deze vakantie las ik een eeuwenoud lied dat voor onze begrippen nogal ongebruikelijk begint: ‘Ik hef mijn ogen op naar de bergen: waar komt mijn hulp vandaan?’ Goeie vraag!

Op eigen benen

Het is vrijdagavond. Ik fiets met onze oudste dochter naar Amersfoort. Want daar gaat ze – jong als ze is – over een paar weken ‘op kamers’. Onvermijdelijk. Haar drang naar zelfstandigheid was niet te beteugelen. Op haar tiende verhuisde ze al tussen ons vandaan naar het verste kamertje in het achterhuis. Een paar jaar later kocht ze haar eigen plek: een caravan, die ze in de achtertuin liet parkeren. Nu is het in haar beleving ‘eindelijk’ zover dat het echte werk begint. En ze heeft er duidelijk zin in.

Natuurlijk hebben we haar gestimuleerd. Maar nu het dichterbij komt, voel ik me er ook wat onzeker over. Ik zeg: ‘Er zijn toch nog wel een paar dingen waarover ik met je wil praten voordat het zover is’. Zij draait haar ogen weg en zucht: ‘Nee hè, niet weer over seks!’ Nee. Het gaat over de vraag uit dat oeroude lied: ‘Waar komt je hulp vandaan?’

Wederzijdse afhankelijkheid

We beginnen ons leven allemaal volledig afhankelijk van onze omgeving. Maar al snel ontwikkelt zich in ons een sterk verlangen om het zelf te doen. We worden steeds onafhankelijker. En zo hoort het ook. Stephen Covey schreef al in The 7 Habits: ‘Zelfrespect ontleen je aan de macht over jezelf. Onafhankelijkheid is een verworvenheid. Wederzijdse afhankelijkheid is een keuze; alleen onafhankelijke mensen kunnen die maken.’ Helaas blijven velen in hun ontwikkeling steken in een vergeefse poging onafhankelijk te zijn. Maar onafhankelijkheid is niet het einddoel van onze ontwikkeling, hoe onze omgeving die onafhankelijkheid ook aanmoedigt. Volwassen zijn betekent dat je weliswaar onafhankelijk bent, maar tegelijkertijd beseft dat je samen met anderen meer kunt bereiken. Dat je weet wat je waard bent, maar ook hoe belangrijk liefde is. Je hebt je eigen ideeën, maar blijft altijd openstaan voor die van anderen. Kortom: wederzijds afhankelijk. Onze jongste dochter heeft al veel geleerd. Maar om hulp vragen zit daar, zoals ik het zie, (nog) niet helemaal bij.

Je bent niet alleen

We hebben haar vaak uitgelegd dat als je om hulp vraagt, je dat helemaal zelf doet. Hulp aanvaarden is ook iets dat je zelf doet. Dus wat is het probleem? Zij legt ons keer op keer uit dat dit misschien wel waar is, maar toch niet goed voelt. Altijd weer die spiegel – want zelf ben ik ook niet zo heel goed in mij laten helpen. Ik geef het haar maar eerlijk toe. Zij lacht en verzekert me dat als het komende jaar tegenvalt of moeilijk is, ze zich niet zal verliezen in het kijken van series, het vreten van chocola of een combi van beide. Wie helpt mij deze schat los te laten?

Iedereen heeft aan het begin van een nieuw seizoen zo zijn eigen ‘bergen’. Voor de één is dat een nieuwe levensfase in werk of op school. Voor de ander een training, een operatie of een therapie. Het kan zijn dat jij je gaat inzetten voor een rechtvaardiger samenleving, een spannende reorganisatie, of dat je als kunstenaar voor een moeilijke opdracht staat. Wat je werk ook is – en ik hoop dat je mooi werk hebt – je hoeft het niet alleen te doen. En de mensen met wie en voor wie je werkt ook niet. Daar zorg jij wel voor. Toch?