De wijkluisteraar

Er zijn veel beroepen waarin luisteren meer dan de helft van het werk is. Zeker bij sociaal werkers is dat het geval. Daarom gaan ze – nadat we ze goed getraind hebben – in duo’s de Amsterdamse wijken Bos en Lommer en De Baarsjes in. Om te luisteren naar verhalen van bewoners. Te ontdekken welke behoeften er in die verhalen ‘verstopt’ zitten. En om bewoners te helpen zelf (met hun netwerk) in actie te komen om in die behoeften te voorzien. Elk duo bestaat uit een ervaren welzijnsprofessional en een student maatschappelijk werk van de Hogeschool van Amsterdam. Daar gaan ze. Wat komen ze tegen?

Young professionals

Ze hebben genoten van de dagdelen samen trainen. Niet alleen de studenten, ook hun docenten. De aanstormend sociaal werkers voelen wel aan dat het nu om ‘het echie’ gaat. Als ze straks ‘driehoog achter’ aanbellen om een verhaal te halen, kunnen ze werkelijk van alles tegenkomen. En ze doen het goed, zo jong als ze zijn. Niet altijd helemaal zeker van zichzelf, maar wel oprecht nieuwsgierig. Onder de indruk van de kennis van de ervaren professionals, maar straks nog meer onder de indruk van al die onverwachte verhalen achter Amsterdamse voordeuren.

Eerste liefde

Ook de zestien ervaren professionals zijn helemaal in hun nopjes. In dit project hebben ze (in ieder geval een middag in de week) de ruimte om hun werk zelf in te delen. En niet het straffe regime van het rapporteren te volgen. Eigenlijk is het ‘wijkluisteren’ een soort van ‘terug naar de kern van je vak’. Decennialang hebben ze in hun spreekkamers goed werk verricht voor en met hun cliënten. Dan voelt het natuurlijk  wel vreemd om – alsof dat allemaal niets waard is geweest - in sociale wijkteams de straten ingestuurd te worden. Maar eenmaal bezig kruipt het bloed toch waar het niet gaan kan. Het blijft prachtig werk. En de young professionals geven er in de gesprekken extra cachet aan. Wat zijn die nog open en raakbaar. Ontwapenend gewoon.

Stinkende verhalen

En de verhalen komen. Heel anders dan in de voorbereidende trainingen is het luisteren naar bewoners een ervaring met vele tastbare dimensies. Een studente vertrouwt me toe: ‘Je denkt dat je aardig wat in je mars hebt, maar als de deur opengaat en de stank je tegemoet komt is de twijfel opeens daar. Als je luistert naar een oudere vrouw die scheefgezakt op haar bank in geuren en kleuren haar eenzaamheid etaleert (een maand lang niet buiten geweest), voel je hoe spannend het is. Maken we echt contact? En als het contact komt, kunnen we het dan ook gebruiken om iets voor deze vrouw te doen?’

De behoefte stuurt

Zestien duo’s luisteren drie maanden lang naar verhalen. Ze proberen niet met oplossingen en adviezen te komen, maar de behoefte van de verteller sturend te laten zijn. Dit noemen we dan Welzijn Nieuwe Stijl. Het valt voor een ervaren professional niet mee. Al snel knoopt die er toch een product of dienst aan vast. Ook de jonge gasten hebben het regelmatig moeilijk. ‘Die staan de rest van de studie anders voorgesorteerd als het gaat om vakken over gespreksvaardigheden’, zegt een docent glimlachend. Hier leren we allemaal van. Dit is leuk. En voor die 600 mensen naar wie we luisteren helemaal lekker.

Nu wij. Hoe is het voor ons om deze week in gesprekken de behoefte van de ander sturend te laten zijn?